کتاب «سروِ سور»؛ خاطرات خلیل نجار، مصاحبه و تدوین: محمود امامی
سرو سور؛ سروی از سُرخه
حجت‌الاسلام حسن روحانی با پیروزی در انتخابات یازدهم و دوازدهم ریاست جمهوری آوازه سرخه را در دهه ۱۳۹۰ در سطح ملی مطرح کرد. این شهر در استان سمنان قرار دارد و فرهنگ و زبان خودش را داشته است. مثلاً سور که در عنوان کتاب آمده است، در زبان سرخه‌ای، به معنای سرخه است. سرو سرخه. این استعاره برای خلیل نجار به کار رفته است.
خلیل نجار کیست؟
خلیل نجار از مبارزان پیش از انقلاب اسلامی بوده و در کمیته مشترک ضد خرابکاری شکنجه شده است. آقای نجار پس از ناتمام گذاشتن دوره دانش‌آموزی برای کار به تهران مهاجرت می‌کند و پس از سه سال سرانجام به عضویت هوانیروز ارتش شاهنشاهی در می‌آید. هفت سال بعد از ارتش استعفا می‌دهد و کارمند سفارت آمریکا می‌شود. در جریان ترور دوست و همکارش، اعضای سازمان مجاهدین (منافقین) اعترافاتی می‌کنند و او هم دستگیر، شکنجه و زندانی می‌شود. در زندان با مرحوم شهید محمدعلی رجایی و مرحوم شهید آیت‌الله مهدی شاه‌آبادی آشنا می‌شود. پس از سه سال تحمل زندان، در آبان ۱۳۵۷ در جریان آزادی‌های گسترده زندانیان سیاسی او هم آزاد می‌شود و به سرخه برمی‌گردد. در روزهای انقلاب دوباره به تهران می‌آید و سرانجام اولین در حالی که به عنوان اولین شهردار پس از انقلاب در سرخه منصوب می‌شود، کتاب تمام می‌شود. براساس آنچه در مقدمه کتاب فهم می‌شود، او هم‌اکنون به اداره غرفه کوچک مطبوعات و محصولات فرهنگی در یک زائرسرا در سرخه مشغول است و دوران بازنشستگی خود را می‌گذراند.
فصل‌بندی
کتاب «سروِ سور» از یک مقدمه کوتاه و شش فصل تشکیل شده که «تولد و کودکی»، «مهاجرت به تهران»، «دستگیری»، «کمیته مشترک ضدخرابکاری»، «زندانی قصر» و «در آغوش مردم» عناوین نخستین بخش‌های این فصل‌هاست. (درست خوانده‌اید، فصل‌ها نام‌گذاری نشده‌اند و ما از عنوان اولین بخش هر فصل استفاده کردیم. البته فصل سوم فقط همین یک بخش را داشت.) ضمائم کتاب شامل اسناد و تصاویر حدود یک‌چهارم حجم کتاب را به خود اختصاص داده‌اند.
چند نکته
۱- به نظر می‌رسد نویسنده واقعاً از سر تواضع، فعالیت‌های انقلابی خود را بازگو نکرده است. اصلاً مشخص نشد که ایشان چرا به پنج سال زندان محکوم شد. ظاهراً عضو هیچ طیف سیاسی و مبارزی هم نبوده است. رفیق آقای خلیل نجار در جریان تسویه حساب درون‌سازمانی منافقین ترور می‌شود، ساواک هم ایشان را که عضو سازمان هم نبوده است، دستگیر و شکنجه می‌کند و نهایتاً هم پنج سال زندان! ای کاش، در جریان ۲۰ ساعت مصاحبه، این ابهام‌ها برطرف می‌شد و شرحی از این فعالیت‌ها می‌آمد.
۲-من در جستجوی اینترنتی متوجه نشدم آقای خلیل نجار کیست و الآن کجاست و چرا مهم است. با خواندن کتاب هم نفهمیدم دقیقاً چه کارهایی کرده است. به طرز شگفتی، همه‌چیز در ابتدای ۱۳۵۸ با خبر شهردار شدن او تمام می‌شود.
۳-در فیپای کتاب موضوع «خاطرات جنگ ایران و عراق» نوشته شده است. اسم دفتر فرهنگ و مطالعات پایداری حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی استان سمنان هم آمده است. خیر است؛ ان‌شاءالله!
۴-تدوین تاریخ شفاهی در حوزه‌های گوناگون مرتبط با انقلاب اسلامی ضروری است. به ویژه اگر در همین اثر هم بیشتر به شهرستان پرداخته می‌شد. گاهی یادمان می‌رود مردم ما بودند که انقلاب کردند. از تلاش‌های آقای محمود امامی که توانسته‌اند کار را در حد انتشارات سوره مهر ارائه بدهند، تشکر می‌کنم. ان‌شاءالله شاهد کارهای بیشتری از سوی ایشان باشیم.
اطلاعات کتاب‌شناختی اثر
به زودی در قفسه
کتاب تبسم‌های جبهه: خاطرات باحال و قشنگ بچه‌های جبهه و جنگ؛ حمید داودآبادی/ نشر شهید کاظمی
کتاب دیدار با آفتاب، خاطرات جانباز محمد یحیایی؛ سمیرا سادات امامی/ انتشارات کتاب سمنگان سمنان
کتاب فواره گنجشک‌ها، زندگی داستانی امام جعفر صادق؛ محمود پوروهاب/ انتشارات مسجد مقدس جمکران قم
تشکر
مسئلت خیر برای دوست و برادرم حسین مهدیپور که امکان مطالعه این کتاب را برایم فراهم کرد.
عنوان کامل کتاب
سرو سور؛ خاطرات خلیل نجار
پدیدآور
مصاحبه‌شونده: خلیل نجار (متولد ۱۳۲۴)
گردآورنده، مصاحبه‌کننده و تدوین: محمود امامی (متولد ۱۳۶۳)
تهیه: حوزه هنری استان سمنان
ناشر
تهران، شرکت انتشارات سوره مهر
سایر توضیحات
قطع رقعی، چاپ اول، ۱۳۹۴- ۱۵۲ صفحه: ۸۰۰۰ تومان.
کتاب «یاور صادق» خاطرات شفاهی حاج محمدصادق بنایی
کتاب «روح ریحانی»؛ محمدمهدی رسولی